Opgravingscampagne centrum Boxmeer deel VII
Geplaatst door: dickreijnen01/07/2011
Een vondst, van historisch belang voor de geschiedenis van de kern van Boxmeer, aangetroffen op de bodem van een waterput met een constructie van eikenhouten boomstammen.
Tijdens archeologische opgravingen worden vaak waterputten en beerputten aangetroffen.
Een waterput is een gegraven gat in de grond om grondwater te kunnen gebruiken. Als het grondwater zich vlak onder de aardoppervlakte bevindt, wat meestal het geval is in vochtige omgevingen, is het grondwaterpeil door vrij eenvoudig graafwerk gemakkelijk te bereiken. De gegraven put wordt dan meestal ook ingesloten door een beschoeiing zodat het gegraven gat over de hele lengte van de put smal kan blijven en ook niet instort als de grond zelf vochtiger wordt en dus minder vast. Zonder beschoeiing is het bijna niet mogelijk de put open te houden omdat door het opkomende grondwater de zijkanten al spoedig zullen instorten
Om een put te maken, groef men eerst een grote, taps toelopende kuil tot aan het grondwater. De beste tijd voor dit werk was de periode waarbij het grondwater het laagst stond. Men zorgde ervoor dat onderin de put genoeg werkruimte had om de 'bekisting' , beschoeiing, aan te brengen. Als bekisting konden verschillende soorten materialen dienen. Een veel toegepaste methode in de ijzertijd was om met wilgentenen een soort 'mand' (zonder bodem) te vlechten tot zox92n meter boven het maaiveld. Ook planken of boomstammetjes konden als basis dienen voor de waterputten. Een andere methode was om een uitgeholde boomstam te gebruiken. Het grote voordeel van zox92n put is dat hij van binnen uit 'uitgepulst' kan worden zodat deze boomstam vrijdiep in het grondwater kon worden gebracht zodat ook bij lange droge periode de put water kon blijven geven. Met de komst van de Romeinen treffen we ook soms wijnvaten aan die dienst zouden gaan doen als bekisting voor de waterputten. Wellicht konden waterputten worden afgedekt om te voorkomen dat er rommel en dieren in deze putten zouden vallen. In de Middeleeuwen maakte men waterputten van kloostermoppen of bakstenen, Soms zette men eenvoudigweg een ton in de grond. Deze vorm heeft men ook op deze opgraving aangetroffen. Diverse andere soorten van waterputten zijn op deze opgraving in het centrum van Boxmeer aangetroffen.
In de Romeinse tijd was men al bekend met het gebruik van de wichelroede om o.a. wateraders op te sporen.
wichelroedeloper in het midden van de 18e eeuw.
Boven op een dergelijke waterader een waterput maken, betekende dat er altijd voldoende stuwing was van het grondwater in bovenwaartse richting. In de Middeleeuwen en zelfs in onze moderne tijd zijn er talloze mensen die deze gave hebben, waardoor zij vaak door boeren gevraagd worden om wateraders op te sporen. Als men bij de opgraving van een waterput de bodem bereikt, ziet met vaak het water met grote kracht naar boven borrelen. Opgraven wordt dan door instortingsgevaar onverantwoordelijk, vandaar dat men de bodem van een dergelijke put, er in zijn geheel uitschept en op de kant deponeren. Daar kan dan de inhoud van de put onderzocht worden. Putten die in onbruik raakten werden vaak open gelaten om daarna te dienen voor het dumpen van allerlei afval. Daarom wordt er bij onderzoek van deze putten vaak grote hoeveelheden overblijfselen uit die tijd aangetroffen maar ook tijdens het gebruik van de waterputten kwamen door verlies vaak ook allerlei spullen op de bodem van de putten terecht.
Een indruk: de waterput met bakstenen constructie 18e eeuw.
Klik op de foto voor een vergroting.
De beerput is een kelder of put die achter de huizen werd aangelegd. In de tuinen of op de plaatsjes stond een "w.c.", meestal gewoon een gat in de grond. Een goot leidde de uitwerpselen naar de beerput. Deze stond meestal onder het grondwaterniveau, hetgeen de stank iets verminderde. Om de ontbinding te bevorderen werden soms karkassen van huisdieren in de beerput geworpen. Daarnaast werden de putten als vuilnisbak gebruikt. Maaltijdresten, gebroken serviesgoed, glas, tuinafval, kapotte huisraad en andere vuilnis worden tijdens opgravingen van beerputten vaak aangetroffen. Ook werden in onbruik geraakte waterputten gebruikt om er allerlei afval in te dumpen. Vaak zijn dit ware schatkamers van de archeologie.
De opgraving van een recente beerput op deze opgraving was een onaangenaam karweitje.
archeoloog Ilco was de klos.
Videobeelden: klik op WATERPUT
Foto's en video Dick Reijnen
Geen opmerkingen:
Een reactie posten