15 oktober een putmik de topvondst op Sterckwijck

15 oktober putmik

Geplaatst door: dickreijnen 15/10/2007

Vandaag 15 oktober is er op Sterckwijck een wel heel bijzondere vondst gedaan.

Bij de archeologische opgravingen op Sterckwijck zijn veel waterputten terug gevonden.

Om een waterput te maken, groef men eerst een grote, taps toelopende kuil tot aan het grondwater. De beste tijd voor dit werk was de periode waarbij het grondwater het laagst stond. Men zorgde ervoor dat ‘onderin’ de put genoeg werkruimte had om de bekisting aan te brengen. Als bekisting konden verschillende soorten materialen dienen. Putten met een bekisting van eikenhouten planken in half hout verband zijn al vaker op Sterckwijck aangetroffen

Een veel toegepaste methode in de IJzertijd was om met wilgentenen een soort ‘mand’ (zonder bodem) te vlechten tot zo’n meter boven het maaiveld. Putten met een dergelijke constructie van wilgentenen ontbreken tot nu toe op Sterckwijck

Een andere methode was om een uitgeholde boomstam te gebruiken. Het grote voordeel van zo’n put is dat hij van binnen uit ‘uitgepulst’ kan worden zodat deze boomstam vrijdiep in het grondwater kon worden gebracht zodat ook bij lange droge periode de put water kon blijven geven.

Kort geleden is er hier een prachtige waterput uit de middeleeuwen gevonden die bestond uit een dubbele wand van uitgeholde boomstammen. Een buitenwand met daarin nog een binnenwand. Zeer bijzonder. Foto’s hiervan zullen later gepubliceerd worden.

Ook gedisselde planken of boomstammen konden als basis dienen voor de waterputten.

Een dergelijke put wordt nu opgegraven.

Hierin bevinden zich dikke eiken boomstammen en planken die in een bepaald verband liggen. De bijzondere put die vandaag de archeologen al heel wat hoofdbrekens heeft gekost, vormde een onderdeel van een cluster van 5 waterputten. Het moet een belangrijke en veel bezochte plek zijn geweest in de IJzertijd. Op de opendag van 6 oktober j.l. konden veel bezoekers al getuige zijn van deze bijzondere plek waar in de nabijheid ook huisplattegronden en spiekers opgegraven zijn

Uit een van de waterputten uit de IJzertijd is een stenen bijl te voorschijn gekomen en uit een andere een mantelspeld.

Doch wat er vandaag uit de grote waterput tevoorschijn is gekomen deed alle archeologen verbaasd staan. Na enige tijd werd een bijzonder voorwerp blootgelegd. Het blijkt een putmik of een hefboom te zijn die gebruikt werd bij het scheppen van water uit de put.

Aan een uiteinde van de enkele meters lange paal liep deze uit een vork. Deze vork was aan beide uiteinden doorboord. In deze gaten kon men een paaltje bevestigen om te voorkomen dat de lange paal die op de vork rustte, eruit kon schieten. Aan de lange paal die op de vork rustte die hier overigens niet is aangetroffen, was waarschijnlijk een touw of een dunne paal gemaakt waaraan op zijn beurt weer een voorwerp was bevestigd om water te scheppen. Dit kon een buidel zijn gemaakt van dierenhuiden.

Verder werd er in de nabijheid van de hefboom een boomstam gevonden die aan een uiteinde voorzien was van een dikke deuvel. Dit betekent dat men in die tijd al gebruik heeft gemaakt van de pengat verbinding. De betekenis van deze stam en op welke plaats hij in of bij de put gesitueerd moet worden weet men tot nu toe niet. Van de boomstammen die zich in de put bevinden zijn er aantal bij met kapsporen. Om de hefboom te bewaren, c.q te conserveren is een speciaal bad, gevuld met water, gemaakt waarin de deze ondergedompeld ligt. Als men dit niet zou doen dan zou het hout onder inwerking van zuurstof snel tot brokken vervallen.

Een werkelijk unieke vondst uit de IJzertijd die tot nu tot in Nederland zelden is gedaan. Dat maakt het vak van archeoloog zo spannend. Je weet nooit wat je aantreft onder de grond. Elke waterput is weer anders om over de inhoud maar te zwijgen. Morgen komen de mensen van het ADC die gespecialiseerd zijn in waterputten- en houtonderzoek naar Sterckwiick om te helpen bij de opgraving. Door middel van dendrologisch onderzoek waarbij de jaarringen van het hout bekeken worden zal aan het licht komen uit welke tijd deze interessante waterput stamt. Intussen heeft Albert zich thuis waarschijnlijk de hele avond verdiept in de constructie van de put. Tijdens de opgraving liet die gedachte hem niet meer los. We zijn benieuwd.

Tot een volgende keer.

Gegroet

Dick Reijnen